Narzynka to narzędzie wieloostrzowe stosowane w celu nacięcia gwintu zewnętrznego ( najczęściej na pręcie ). Może ona być stosowana w produkcji seryjnej ( wtedy montowana jest w obrabiarkach ), choć dużo częściej znajduje zastosowanie w nacinaniu gwintów ręcznie dla produkcji jednostkowej lub w przypadku naprawy gwintu.
Budowa tego narzędzia jest bardzo prosta. Kształt narzynki przypomina spłaszczony walec, gdzie w centralnym miejscu znajdują się ostrza. Po obu stronach zaczynają się one od nakroju, który jest pochylony pod pewnym kątem w celu łatwej aplikacji narzynki na gwintowany element ( https://artykulytechniczne.pl/narzynki.html ).
Na obwodzie ostrzy znajdują się rowki wiórowe, odprowadzające wióry z miejsca skrawania. Na powierzchni zewnętrznej umiejscowione są otwory montażowe pod śruby, które łączą narzynkę z oprawką. Jest to narzędzie, które posiada dwa długie ramiona służące do obrotu narzynki co ułatwia nacinanie gwintu.
Rodzaje narzynek
Obecnie na rynku można znaleźć wiele rodzajów narzynek za pomocą których możemy wykonać interesujący nas gwint. Najpopularniejsze są narzynki o gwincie wg. kolejności
Narzynki metryczne
Narzynki metryczne ( https://artykulytechniczne.pl/narzynki-metryczne.html ) są to narzędzia, które stosuje się do wykonania gwintów metrycznych w jednym przejściu. Ostrza posiadają zarys metryczny gwintu o kącie 60 °. Posiadają one z każdej strony ostrzy nakrój, który definiuje od kiedy tak naprawdę zaczyna się pełny zarys gwintu. Każda narzynkę metryczną można scharakteryzować poprzez jej 3 główne wymiary: średnica wewnętrzna ( ostrzy ), średnica zewnętrza ( pod montaż oprawki ) oraz ilość rowków wiórowych.
Ich ilość wzrasta wraz ze wzrostem wielkości gwintu narzędzia. Dla największych, ilość rowków wiórowych może wynieść nawet 8. Ostrza narzynek posiadają gwint wykonany według normy DIN – 13, zaś tolerancja wykonania to 6g ( na specjalnie życzenie można wykonać inną tolerancję ). Podczas wykonywania gwintów metrycznych, ważne jest, aby stosować odpowiednie parametry obróbki. Najszybciej można naciąć gwint w stopach aluminium lub w mosiądzu, gdzie prędkość skrawania to nawet 20 m/min. Najwolniej zaś gwint natniemy na twardych stalach konstrukcyjnych, minimalnie nawet 3 m/minWe wszystkich przypadkach miejsce skrawania należy smarować w celu zmniejszenia sił tarcia.
Narzynki drobnozwojne metryczne
Narzynki do gwintów drobnozwojowych są to narzędzia, które stosuje się do wykonania gwintów drobnozwojnych. Klasa wykonania gwintu to 6g, a kąt wynosi 60°. Standardowy nakrój w tym typie narzynki wynosi 1.75P. Jest on odpowiedni do większości materiałów konstrukcyjnych. W przypadku jednak stosowania materiałów o podwyższonej twardości, takich jak stal nierdzewna , należy wykonać gwint za pomocą narzynki o nakroju 2.25P. Narzynkę do gwintów drobnozwojnych można scharakteryzować za pomocą średnicy wewnętrznej, średnicy zewnętrznej oraz ilości rowków wiórowych.
Narzynki calowe do gwintów rurowych
Narzynki calowe są to narzędzie które stosuje się do wykonania gwintów calowych o zarysie G w jednym przejściu. Ostrza posiadają zarys calowy o kącie gwintu 55 °. Narzynka calowa posiada trzy główne wymiary, które ją charakteryzują: średnica wewnętrzna, średnica zewnętrzna oraz ilość rowków wiórowych. W celu nacięcia gwintu należy narzynkę zamontować w specjalnej oprawce, która posiada dwa ramiona za pomocą których w łatwy sposób można naciąć gwint.
Narzynki amerykańskie zunifikowane UNC, UNF, UN, UNS, UNEF
Narzynki zunifikowane UN, są to narzędzia, które stosuje się do wykonania gwintów z rodziny UN, w której skład wchodzą gwinty (UNC, UNF, UNEF, UNS, UN). Ich zarys jest trójkątny o kącie 60 °. Do oznaczenia tolerancji gwintu zewnętrznego używa się symboli : A1, A2 lub A3, gdzie A1 to tolerancja mało dokładna, A3 to tolerancja bardzo dokładna stosowana w tam, gdzie połączenie jest ważne dla całego urządzenia. Narzynki wykonuje się najczęściej ze stali szybkotnącej ( HSS ).
Narzynki Whitwortha brytyjskie
Narzynki Whitwortha, są to narzędzia, które stosuje się do wykonania gwintów Whitwortha o kącie 55 °. Gwint ten występuje w dwóch odmianach : BSW oraz BSF, tak więc w oznaczeniu narzynki należy szukać odpowiedniego typu. Standardowy nakrój tej narzynki do 1.75P, ale w przypadku gwintowania twardych materiałów zaleca się nakrój 2.25P.
zobacz też: Czym zajmuje się mechatronik?
